A-HEM KAZA HEM DE KEFFARET GEREKTİREN DURUMLAR
B-SADECE KAZA GEREKTİREN DURUMLAR
A- HEM KAZA VE HEM DE KEFFARET GEREKTİREN DURUMLAR
01-Vika’(cinsi münasebet) etmek.
02-Yiyeceklerden bir şey yemek.
03-İçeceklerden bir şey içmek.
04-Ağzına giren yağmuru, doluyu, karı yutmak.
05-Tütün içmek, amberin dumanını içine çekmek, enfiye çekmek.
06-Çiğ et yemek, iç yağı yemek, biraz tuz yemek.
07-Buğday tanesini veya kavrulmuş yahut başağından taze çıkarılmış arpa tanesini yemek, yutmak veya çiğneyip yutmak veya çiğneyip tadını almak. Ancak arpanın kurusunu yemek mutat olmadığı için kefaret gerekmez.
08-Gıybet ettikten sonra veya kan aldırdıktan sonra veya şehvetle öpüştükten sonra orucun bozulduğunu zannederek, bilerek orucu yemek te kefareti gerektirir.
B-ORUCU BOZAN VE SADECE KAZA GEREKTİREN DURUMLAR
01-Çiğ pirinç yemek, sade un yemek, bir defada çok tuz yemek veya toprak yemek.
02-Pamuk ve kağıt gibi, taş ve demir gibi yenmesi mutat olmayan şeyleri yutmak.
03-Henüz özü olmayan taze cevizi yutmak veya kiraz ve zeytin çekirdeklerini yutmak.
04-Kuru cevizi, kuru badem, kuru fındığı, katı kabuğu ile yutmak.
05-İğne vurulmak.
06-Buruna ilaç çekip veya su çekip bu ilaç veya suyun genze gitmesi.
07-Kulağın içine ilaç veya yağ damlatmak. Not: Kulağa su kaçması farklıdır ve orucu bozmaz.
08-Ağzındaki boyalı ibrişim gibi bir şeyin boyası ile rengi değişmiş olan tükürüğünü yutmak.
09-Boğazına yağmur yahut kar kaçıp onu kendisi istemeden yutmak.
10-Abdest veya gusülde, mazmaza ve istinşak yaparken suyu boğazına ve genzine hataen kaçırmak.
11-Oruçlu kimse uyurken bir başkasının onun ağzına su akıtması.
12-İkrah (tehdit ve zorlama) altında orucunu bozmak.
13-Dişleri arasında kalan nohut tanesi kadar kalan şeyi yemek.
14-Kendi isteği ile ağız dolusu kusmak. Çünkü bu hal taharete engel olduğu gibi içeriye az veya çok bir şey geri gideceği için imsake de engeldir. Hadis-i Şerifte: “Oruçlu kimseye kusmak gelir de kendisine hakim olamazsa ona kaza gerekmez, kendi isteği ile kusarsa orucunu kaza etsin.’’ buyrulmuştur.(Ebu Davud,Savm,33;Tirmizi,Savm,24,25)
15-Kendi isteği ile içine veya genzine dumanı çekmek. Not: Bu duman öd ağacı, amber, içilen tütün dumanı gibi keyif verici bir duman olmamalı. Böyle olursa kefaret te gerekir.
16-Fecir doğmuş iken yani imsak girmiş iken imsak vaktinin girmesinden şüphe ederek sahur yemek. Bunda şüpheden dolayı kefaret lazım gelmez, zira şüphe kefareti savuşturur. Çünkü asılolan gecenin devam etmesidir. Ancak kişi tespiti ve ihtiyatı terk etmemek gerekirken tespiti terk etmiştir.
17-Akşam güneş batmadığı halde battı zannederek iftar etmek. Bu hususta aslolan gündüzün devam etmesi olduğundan şüphe etmek yani şek kâfi değildir. Zan lazımdır.
18-Sürtünmekle veya öpmekle veya elle oynamakla inzal (meni) vuku bulmak.
19-Unutarak yemekten veya içmekten sonra bilerek yemede ve içmede bulunmak. Çünkü unutarak yemesi ile orucu kıyasen bozulmuş olduğuna nazaran şer’i şüphe kaim olup kıyasa aykırı olarak gelen Hadis-i Şerifte “Unutan kimse oruçludur; bir şey yemiş ve içmiş de olsa orucunu tamamlasın” buyrulmuştur. Burada şüphe ortadan kalkmamış olmakla kefaret yoktur.
20-Ramazan orucuna niyet etmeyerek orucunu yemek. Ancak imameyne göre zevalden önce yerse kefaret gerekli olur. Zevalden sonra yerse kefaret gerekmez. (Mülteka)
21-Ramazan orucuna geceden niyet etmemiş olup, gündüzün niyet vakti içinde niyet ettikten sonra orucunu bozmak. Zira geceden niyet olunmadıkça ramazan orucunun Şafii indinde orucun sıhhatinin bulunmaması sebebiyle velev bir müctehid kavlince olsun orucun yokluğu şüphesi vardır.
22-Ramazan orucuna niyetlendikten sonra gündüzün orucunu bozup, ondan sonra da hastalık yahut hayz veya nifas gibi şer’i bir özür arız olmak.
23-Ramazanın gündüzünde misafir (seferi) oruçlu iken, bir yerde ikameti niyet edip ondan sonra orucunu bozmak. Burada önce seferilik durumu söz konusu olduğu için, ikamet niyetini yemeden evvel yapmasıyla veya yedikten sonra ikamete niyet etmiş olması durumu değiştirmez.
24-Oruçlu mukim iken yolculuk yapıp bir şey yemek ve ya cimada bulunmak. Yine bu durumda da orucu yemek helal değilse de sefer şüphesinden dolayı kefaret düşer kazası gerekir.
25-Ne oruca ne de oruçsuzluğa niyet etmeyerek, Ramazanın gündüzünü tamamen imsak etmek yani bir şey yiyip içmeden iftar vaktine girmiş olmak. Çünkü orucun sıhhat şartı olan niyet olmadığı için o gün oruç tutmamış olur.
26-Ramazanın edası dışında kalan diğer oruçlarda mesela; nafile veya vacip veya kaza oruçlarının bozulması durumlarında yine kazası gerekir. (Nimeti İslam, S,664,Mehmet Zihni)
Kamil KIRKIZ
Kula İlçe Müftüsü